เอกสารประกอบค าบรรยาย 1 เร อง การบร หารจ ดการกล มและกองท นในกล มผ ปล กม นส าปะหล ง ภายใต โครงการจ ดระบบพ เศษเฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล ง

Transcription

1 เอกสารประกอบค าบรรยาย เร อง การบร หารจ ดการกล มและกองท นในกล มผ ปล กม นส าปะหล ง ภายใต โครงการจ ดระบบพ เศษเฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล ง ******************* นางเร องส นทร จ อยบรรด ษฐ 2 การด าเน นงานโครงการจ ดระบบพ เศษเฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล ง ได ก าหนดให จ งหว ด ท ด าเน นการน าร อง 4 จ งหว ด ค อ จ งหว ดบ ร ร มย นครราชส มา ก าแพงเพชร แลจ งหว ดสระแก ว ม การ รวมกล มเกษตรกรผ ปล กม นส าปะหล ง กล มละ 50 คน เพ อด าเน นก จกรรมต าง ๆ เช น ร บความร เร อง การผล ตม นส าปะหล ง การปร บปร งด นโดยว ธ การต างๆ การบร หารจ ดการกล มและกองท น การร บ การสน บสน นป จจ ยการผล ต ฯลฯ การร บความร ร บด วยว ธ การต าง ๆ ได แก การจ ดเวท เร ยนร จ ดท า แปลงทดสอบ จ ดท าแปลงเร ยนร ฯลฯ เป นต น โดยจ งหว ดบ ร ร มย นครราชส มา ด าเน นการ ป และจ งหว ดก าแพงเพชร สระแก ว ด าเน นการ ป การด าเน นงานให กล มม พ ฒนาการบร หารจ ดการกล มและกองท น โดยการสน บสน นการ เร ยนร ร วมก นระหว างเจ าหน าท และคณะกรรมการกล มใน เร อง การบร หารจ ดการกล ม การสร าง กองท นจากป จจ ยการผล ตท ได ร บจากโครงการฯ การบร หารจ ดการกองท นให เก ดประโยชน ต อสมาช ก หล งจากน นต ดตามการด าเน นงานของกล ม เพ อกระต นให กล มม การวางแผนร วมก นในการด าเน นงาน ของกล ม ท งก จกรรมด านการผล ต ก จกรรมด านการบร หารกล มและกองท น ป 2555 ได ให จ งหว ดน าร อง ท ง 4 จ งหว ดประเม นผลงานด านการบร หารกล มและกองท น รวมท งสอบถามความร ท เกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล งต องการ โดยรวบรวมข อม ลในจ งหว ดบ ร ร มย จ านวน 3 กล ม จ งหว ดนครราชส มา จ านวน 226 กล ม จ งหว ดก าแพงเพชร และจ งหว ดสระแก ว จ งหว ดละ 2 กล ม รวม 263 กล ม ผลการด าเน นงานปรากฏผลในเร องจ านวนสมาช กและกองท น เพ มข น/ลดลง การบร หารจ ดการองค กรและกองท น การวางแผนการผล ต การตลาด การรวมต วก น ซ อรวมก นขาย ความต องการความร ของเกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล งรายละเอ ยดแสดงด งตารางท 5. ส มมนาแถลงผลการด าเน นงานเช งว ชาการ โครงการจ ดระบบพ เศษเฉพาะพ นท ม นส าปะหล ง ว นท 4 ม ถ นายน 2555 ณ โรงแรมคลองพร าวร สอร ท อ าเภอเกาะช าง จ งหว ดตราด 2. น กว ชาการส งเสร มการเกษตรช านาญการพ เศษ ส าน กพ ฒนาเกษตรกร

2 โครงการจ ดระบบพ เศษเฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล ง ผลการด าเน นงานส งเสร มการพ ฒนากล มส งเสร มม นส าปะหล ง ตารางท การเปล ยนแปลงของจ านวนสมาช กและกล มท ม กองท นป จจ ยการผล ตม นส าปะหล งท เพ มข น/ลดลง เพ มข น ก จกรรม การเพ มลดของสมาช กกล ม 28 การเพ มลดของกองท น ป จจ ยการผล ต (70) 9 (47) เท าเด ม 25 (63) 29 (73) ลดลง 47 (7) 52 (30) รวม (250) (250) ตารางท ได แสดงให เห นการเปล ยนแปลงของจ านวนสมาช กและกองท นในกล ม ผ ปล กม นส าปะหล งท เข าร วมโครงการ กล าวค อ 47 (กล มผ ปล กม นส าปะหล งส วนใหญ ) ม สมาช กกล มลดลง 28 ม สมาช กเพ มข น 25 ม สมาช กเท าเด ม โดยกล มท ม เง นกองท นฯ เท าเด ม ม 29 กล มท ม เง นกองท นฯ เพ มข น 9 และท เหล ออ ก 52 เป นกล มท ม เง นกองท นฯ ลดลง (เกษตรกร ผ เข าร วมโครงการจ ดระบบพ เศษเฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล ง เม อม การรวมต วก นตามหล กการกระบวนการกล ม จะได ร บการสน บสน นเง นท นประเด มเป นค าป ยเคม กล มละ 50,000 บาท และสามารถน ามาใช เป นกองท น หม นเว ยนในแต ละกล ม)

3 ตารางท 2 แสดงของการบร หารจ ดการองค กรและกองท น ก จกรรม ด าเน นการ. ระเบ ยบการบร หารจ ดการ กล ม 83 (29) 2. ระเบ ยบการบร หารจ ดการ 60 กองท น (57) 3. การให บร การก ย มเง น 6 (6) 4. การออมเง นเพ ม 42 (0) 5. การจ ดสว สด การจาก 28 กองท นส าหร บสมาช ก (73) 6. การจ ดท าบ ญช กองท น 60 (58) 7. การประช มกล มร วมก น 70 เสมอๆ (83) ปร บปร งการ ด าเน นการ 6 (42) 39 (04) 34 (89) 53 (40) 67 (76) 38 () 20 (54) ด าเน นการร วมก บกล มอ น (2) (2) 5 (3) 5 (3) 5 (4) 2 (5) 0 (26) รวม จากตารางท 2 พบว า กล มผ ปล กม นส าปะหล งท กกล มม การบร หารจ ดการตามหล กการ กระบวนการกล มท ง 7 ข นตอน โดยทางปฏ บ ต ม กล มท ก าล งปร บปร งข นตอน เก ยวก บการจ ดสว สด การจาก กองท นส าหร บสมาช ก การออมเง นเพ ม ระเบ ยบการบร หารจ ดการกองท น การจ ดท าบ ญช กองท น การ ให บร การก ย มเง น การประช มกล มร วมก นเสมอ ๆ และระเบ ยบการบร หารจ ดการกล ม ท น าส งเกตค อ ม บางกล ม ท ด าเน นก จกรรมต าง ๆ ร วมก บกล มอ น แสดงให เห นว ากล มผ ปล กม นส าปะหล งม การเช อมโยง/เป นเคร อข ายก บ กล มอ นท ม อย ในช มชน นอกเหน อจากการบร หารจ ดการองค กรและกองท นภายในกล ม

4 ตารางท 3 จ านวนและของการวางแผนการผล ต การตลาด ก จกรรม การด าเน นการ. การวางแผนจ ดการการผล ตม น ส าปะหล งรายคร วเร อน 7 (85) 2. การวางแผนจ ดการการผล ตม น 66 ส าปะหล งเป นกล ม (74) 3. ม การอบรมเสร มความร ด านการผล ต 90 ให สมาช กกล ม (237) 4. ม การเสร มความร ด านการตลาดให 47 สมาช กกล ม (24) 5. ม การใช เทคโนโลย ในการผล ต 89 (235) 6. ม การว เคราะห รายร บรายจ าย 33 ผลก าไร ในการผล ตม นส าปะหล ง (86) ปร บปร งการ ด าเน นการ 29 (76) 33 (86) 0 (26) 52 (37) (3) 67 (77) ร วมก บกล มอ น (3) (2) 0 (25) รวม ผลการประเม น จากตารางท 3 พบว า กล มผ ปล กม นส าปะหล งท กกล มม การด าเน นก จกรรม การวางแผนการผล ต การตลาด โดยจ านวนกล ม 67 ก าล งปร บปร งการด าเน นก จกรรมด งกล าว

5 ตารางท 4 จ านวนและการรวมต วก นซ อรวมก นขาย ก จกรรม. ม การรวมก นซ อป จจ ยการผล ต ส าหร บสมาช กกล ม 2. ม แหล งรวบรวมผลผล ตของ สมาช กและจ าหน ายกระจาย ส นค าของสมาช ก ด าเน นการ 56 (47) 45 (8) ปร บปร งการ ด าเน นการ 38 (99) 53 (40) ร วมด าเน นการ ก บกล มอ น 6 (7) () ไม ร /ไม ต องการร วม 2 (4) รวม ผลการประเม นการรวมต วซ อขายร วมก นในตารางท 4 พบว า กล มผ ปล กม นส าปะหล ง ม การรวมก นซ อป จจ ยการผล ตบร การสมาช ก มากกว าคร งหน ง ค อ 56 ม บางกล มจ านวนไม มาก 6 ร วมด าเน นการก บกล มอ น และพบว าม กล มท ไม ร /ไม ต องการร วมก จกรรมรวบรวมผลผล ตของสมาช ก จ าหน ายกระจายส นค าของสมาช กบ าง ค อ 2 ผลการประเม นกระบวนการกล มและการจ ดการกองท นด งกล าวมาเป นล าด บ ได แสดงให เห นว า ท กกล มม การบร หารจ ดการองค กรและกองท นโดยใช กระบวนการกล มรวม 7 ข นตอน ค อ )ระเบ ยบการบร หาร จ ดการกล ม 2)ระเบ ยบการบร หารจ ดการกองท น 3)การให บร การก ย มเง น 4)การออมเง นเพ ม 5)การจ ดสว สด การ จากกองท นส าหร บสมาช ก 6)การจ ดท าบ ญช กองท น และ 7)การประช มกล มร วมก นเสมอๆ และด าเน นการวาง แผนการผล ต การตลาด รวม 6 ข นตอน ค อ ) การวางแผนจ ดการการผล ตม นส าปะหล งรายคร วเร อน 2)การวางแผนจ ดการการผล ตม นส าปะหล งรายคร วเร อน 3)ม การอบรมเสร มความร ด านการผล ตให สมาช กกล ม 4)ม การเสร มความร ด านการตลาดให สมาช กกล ม 5)ม การใช เทคโนโลย ในการผล ต และ 6)ม การว เคราะห รายร บรายจ าย ผลก าไร ในการผล ตม นส าปะหล ง ขณะท ผลการประเม นการรวมต วซ อขายร วมก น ส วนใหญ ม การด าเน นการ ( 45 56) แต ม กล มก าล งปร บปร งการด าเน นการค อนข างมากเช นก น ค อ และย งม กล มท ไม ร /ไม ต องการร วมก จกรรมการรวบรวมผลผล ตของสมาช ก และจ าหน ายกระจายส นค าของสมาช ก บ างค อ 2 ท งน เพราะการด าเน นก จกรรมรวบรวมผลผล ต การจ าหน ายกระจายส นค าของสมาช ก ม ข นตอน การด าเน นงานซ บซ อน ใช ระยะเวลาในการด าเน นการ หากสมาช กม ความจ าเป นในการใช เง น ก ไม มาร วมก จกรรม กล มต องม เง นท นส ารองในการด าเน นธ รก จระยะยาวจ งจะด าเน นการได ด และคณะกรรมการกล มย งขาด ประสบการณ ใน การบร หารจ ดการธ รก จ

6 ตารางท 5 ของความต องการความร ของเกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล ง องค ความร น อยท ส ด น อย ปานกลาง มาก มากท ส ด รวม การบร หารจ ดการกล ม (3) (50) (77) (33) การบร หารจ ดการกองท น () (05) (86) (7) การจ ดท าบ ญช คร วเร อน () 4 (0) 4 (08) 37 (97) 8 (47) การสร างเคร อข ายกล มเกษตรกรผ ผล ตม น ส าปะหล ง 4. เคร อข ายแลกเปล ยนเร ยนร การใช เทคโนโลย เพ อเพ มผลผล ตม นฯ () 44 (5) 48 (27) 8 (20) 4.2 เคร อข ายการผล ตสารช วภ ณฑ ป องก น ก าจ ดแมลงศ ตร พ ช (2) 4.3 เคร อข ายการใช ป ยลดต นท น 4.4 เคร อข ายการใช ป จจ ยการ ผล ตอ น (4) 4.5 เคร อข ายจ ดท าแผนการผล ตม นฯ (3) 5. การใช เทคโนโลย เพ อเพ มผลผล ตม น ส าปะหล ง 3 5. เร องการเตร ยมด นด (9) 5.2 เร องการเตร ยมพ นธ ด เร องการเตร ยมความอ ดม สมบ รณ ของด น (8) 2 (6) 5.4 เร องการต ดตอนว ชพ ช 3 (8) 5.5 เร องการเก บเก ยวในช วงเวลาท 3 เหมาะสม (8) 5.6 เร องการป องก นก าจ ดแมลงศ ตร พ ช 2 (6) 42 (0) 47 (22) 59 (55) 59 (56) 2 (55) 20 (5) 6 (4) 2 (56) 5 (35) 40 (06) 40 (05) 3 (8) 35 (9) 33 (86) 55 (43) 56 (48) 48 (26) 64 (69) 43 (3) 36 (93) 7 (46) 22 (58) 5 (3) 7 (8) 2 (56) 2 (56) 34 (90) 2 (30) 3 (7) 22 (58) 5.7 เร องการใช ป ยเคม ตามค าว เคราะห ด น 4 (0) 2 (56) 57 (5) 8 (46)

7 จากตารางท 5 ความร ท เกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล ง ต องการระด บน อยท ส ดถ งมากท ส ด สร ปว า ระด บมากท ส ดประกอบด วยท กห วข อท ประเม นโดยใน 5 อ นด บแรก ค อ เร องการบร หารจ ดการกล ม การเตร ยมความอ ดมสมบ รณ ของด น การบร หารจ ดการกองท น การสร างเคร อข ายการใช ป ยลดต นท น และการป องก นก าจ ดศ ตร พ ช ความร ท เกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล งต องการระด บมาก ประกอบด วยท กห วข อท ประเม นโดยใน 5 อ นด บแรก ค อ เร องการต ดตอนว ชพ ช การใช ป ยเคม ตามค าว เคราะห ด นการเตร ยมพ นธ ด การเตร ยมด นด และการสร างเคร อข ายแลกเปล ยนเร ยนร การใช เทคโนโลย เพ อเพ มผลผล ตม นส าปะหล ง บทสร ป จากการประเม นผลการด าเน นงานพ ฒนาการบร หารจ ดการกล ม และกองท นในกล ม ผ ปล กม นส าปะหล ง ภายใต โครงการจ ดระบบพ เศษเฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล ง พบว า. จ านวนสมาช กและกองท นป จจ ยการผล ตของแต ละกล มลดลงม จ านวนค อนข างมาก ค อ 47 และ 52 ตามล าด บ 2. การบร หารจ ดการองค กรและกองท น ท กข นตอน กล มม การด าเน นการมากกว า 50 ยกเว นเร องการออมเง นเพ ม และการจ ดสว สด การจากองท นส าหร บสมาช กด าเน นการเพ ยง 42 และ 28 ตามล าด บ 3. การวางแผนการผล ต การเสร มความร ด านการผล ต การใช เทคโนโลย ในการผล ต กล มม การด าเน นการมากกว า 50 ยกเว นเร องการเสร มความร ด านการตลาด การว เคราะห รายร บ รายจ าย ผลก าไร กล มม การด าเน นการน อยกว า 50 ค อ ด าเน นการ 47 และ 33 ตามล าด บ 4. กล มม การด าเน นการ เร อง การม แหล งรวบรวมผลผล ตของสมาช กและจ าหน าย การจ ายส นค าของสมาช กต ากว า เกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล งมากกว า 50 ต องการความร ในเร องการบร หาร จ ดการกล มและกองท น การจ ดท าบ ญช คร วเร อน การสร างเคร อข ายแลกเปล ยนเร ยนร การเพ มผลผล ตม นส าปะหล ง การผล ตสารช วภ ณฑ ป องก นก าจ ดศ ตร พ ช การใช ป ยลดต นท น ด งน น ในการส งเสร มเกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล งนอกจากต องสน บสน นความร ในเร องการผล ตแล ว ควรสน บสน นพ ฒนาการบร หารจ ดการกล ม และกองท น การสร างเคร อข ายระหว างกล ม ในเร องต าง ๆ การเสร มความร ด านการตลาด การว เคราะห รายร บ รายจ าย ผลตอบแทน เพ อให กล ม ม ความเข มแข งสามารถบร หารจ ดการได ด วยตนเอง ท งด านการผล ต และการตลาด

8 แบบรายงานผลการด าเน นงานส งเสร มการพ ฒนากล มส งเสร มม นส าปะหล ง โครงการจ ดระบบพ เศษเฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล ง ๑. ช อกล ม... สถานท ด าเน นการกล ม เลขท... หม ท... ต าบล...อ าเภอ... จ งหว ด...โทรศ พท... ๒. กล มจ ดต งเม อว นท... เด อน... พ.ศ.... ม สมาช กแรกต ง จ านวน... ราย ป จจ บ นกล มม สมาช ก จ านวน... ราย ม การด าเน นการจ ดต งกองท นป จจ ยการผล ตม นส าปะหล ง หร อไม ด าเน นการ ไม ได ด าเน นการ ข ามไปข อ ๔ กล มต งกองท นป จจ ยการผล ตม นส าปะหล งเม อ... โดยม กองท นป จจ ยการผล ตม นส าปะหล ง เร มต น จ านวน... บาท ป จจ บ น กล มม กองท นป จจ ยการผล ตม นส าปะหล ง ณ ส นป ๒๕๕๔ (๓๑ ธ นวาคม) จ านวน... บาท ม การป นผลให สมาช กกล มหร อไม ม ป นผล... ไม ม ๓. กล มม การบร หารจ ดการองค กร และกองท น ในก จกรรมต อไปน หร อไม (ให ท าเคร องหมาย ในช อง ม หร อ ไม ม ) ๑. ระเบ ยบการบร หารจ ดการกล ม ๒. ระเบ ยบการบร หารจ ดการกองท น ๓. การให บร การก ย มเง น ๔. ม การออมเง นเพ ม ๕. ม การจ ดสว สด การจากกองท นส าหร บสมาช ก ๖. ม การจ ดท าบ ญช กองท น ๗. การวางแผนจ ดการการผล ตม นส าปะหล งรายคร วเร อน ๘. การวางแผนจ ดการการผล ตม นส าปะหล งเป นกล ม ๙. ม การรวมก นซ อป จจ ยการผล ตส าหร บสมาช กกล ม ๑๐. ม การประช มกล มร วมก นเสมอๆ (ป ละ...คร ง) ๑๑. ม การอบรมเสร มความร ด านการผล ตให สมาช กกล ม ๑๒. ม การเสร มความร ด านการตลาดให สมาช กกล ม ๑๓. ม การใช เทคโนโลย ในการผล ต ก จกรรม ม ไม ม /โปรดระบ สาเหต ๑๔. ม แหล งรวบรวมผลผล ตของสมาช กและจ าหน ายกระจายส นค า ของสมาช ก ๑๕. ม การว เคราะห รายร บ รายจ าย ผลก าไร ในการผล ตม นปะหล ง ไม ร ร วมก บ กล มอ น แล ว ก าล ง ปร บปร ง ไม ต องการ ร วม

9 ๒ ๔. ในการด าเน นงานส งเสร มและพ ฒนากล มเกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล ง ท านต องการความร เร องท ระบ ในตารางน มากน อยเพ ยงไร (โปรดกาเคร องหมาย ในช องท เล อก) องค ความร เร อง น อยท ส ด น อย ปาน กลาง ๑. การบร หารจ ดการกล ม ๒. การบร หารจ ดการกองท น ๓. การจ ดท าบ ญช คร วเร อน ๔. การสร างเคร อข ายกล มเกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล ง ๔.๑ เคร อข ายแลกเปล ยนเร ยนร การใช เทคโนโลย เพ อเพ มผลผล ตม นฯ ๔.๒ เคร อข ายการผล ตสารช วภ ณฑ ป องก นก าจ ดแมลงศ ตร พ ช ๔.๓ เคร อข ายการใช ป ยลดต นท น ๔.๔ เคร อข ายการใช ป จจ ยการผล ตอ น ๔.๕ เคร อข ายจ ดท าแผนการผล ตม นฯ ๕. การการใช เทคโนโลย เพ อเพ มผลผล ตม นม นส าปะหล ง ๕.๑) เร องการเตร ยมด นด ๕.๒) เร องการเตร ยมพ นธ ด ๕.๔) เร องการเตร ยมความอ ดมสมบ รณ ของด น ๕.๕) เร องการต ดตอนว ชพ ช ๕.๖) เร องการเก บเก ยวในช วงเวลาท เหมาะสม ๕.๗) เร องการป องก นก าจ ดแมลงศ ตร พ ช ๕.๘) เร องการใช ป ยเคม ตามค าว เคราะห ด น ๖. เร องอ นๆ (ระบ )... ๖.๑... ๖.๒... ๖.๓... มาก มากท ส ด ๕. ข อเสนอแนะในการด าเน นงานส งเสร มและพ ฒนากล มเกษตรกรผ ผล ตม นส าปะหล ง ผ ให ข อม ล... (...)

10 ค าช แจง ๑. แบบรายงานผลการด าเน นงานส งเสร มการพ ฒนากล มส งเสร มม นส าปะหล งภายใต โครงการจ ดระบบพ เศษ เฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล งจ ดท าข นเพ อประเม นผลการด าเน นงานส งเสร มการพ ฒนากล มและการบร หารกองท นป จจ ย การผล ตม นส าปะหล ง ๒. การเก บข อม ล ให สอบถามข อม ลจากคณะกรรมการกล มส งเสร มม นส าปะหล งภายใต โครงการจ ดระบบ พ เศษเฉพาะพ นท ปล กม นส าปะหล ง กล มละ ๑ ช ด ๓. ข อม ลท ได จะน าไปใช ประโยชน ในการด าเน นงานโครงการส งเสร มม นส าปะหล งและโครงการส งเสร มอ นๆ ต อไป ขอขอบค ณเป นอย างย ง